ایمپلنت یکی از پیشرفته‌ترین و به‌روزترین روش‌های ترمیم دندان‌های آسیب دیده، شکسته شده یا پوسیده به‌حساب می‌آید. اما آیا تا به حال از خودتان پرسیده‌اید که در ورای انتخاب یک روش مناسب برای ترمیم دندان چه ابهام‌ها و پرسش‌هایی نهفته است؟ و آیا می‌دانید که بهترین جنس ایمپلنت کدام است؟ ایمپلنت‌های زیرکونیا که در مقایسه با ایمپلنت تیتانیوم جدیدتر هستند، در حد خود با استقبال خوبی مواجه شده‌اند.
در ادامه این مطلب، کلینیک دندانپزشکی پدیدار دنتال به‌عنوان یکی از پیشرفته‌ترین، مجهزترین و تخصصی‌ترین کلینیک‌های دندانپزشکی تهران قصد دارد تا به تشریح تفاوت‌های بین ایمپلنت تیتانیوم و ایمپلنت زیرکونیا بپردازد. بنابراین اگر قصد انجام عمل ایمپلنت دندان را دارید، مطالعه این مطلب نیز خالی از لطف نخواهد بود.
ایمپلنت زیرکونیا در مقابل ایمپلنت تیتانیوم
زیرکونیا ماده‌ای است که از دهه ۱۹۹۰ میلادی وارد دنیای دندانپزشکی شده است. ایمپلنت‌های زیرکونیا بیشتر برای آن دسته از افرادی جذابیت دارند که بدن آنها به فلز حساسیت دارد و یا بنا به هر دلیل با تیتانیوم مشکل دارند. ایمپلنت دندان زیرکونیا چون از مواد مصنوعی ساخته شده است، از استقبال بیشتری برخوردار است.
ایمپلنت‌های زیرکونیا می‌توانند در رنگ‌های گوناگون و با توجه به طیف رنگی دندان‌های فرد مورد استفاده قرار گیرند. به همین دلیل، از لحاظ سازگاری رنگی در موقعیت بهتری در مقایسه با ایمپلنت‌های تیتانیوم قرار دارند. ایمپلنت زیرکونیا با رنگ طبیعی که دارد را با دندان‌های مصنوعی قدیمی که به رنگ استیل یا طلایی بودند مقایسه کنید تا متوجه علت برتری آنها نسبت به مدل‌های سنتی شوید.
بیشتر بخوانید: ایمپلنت قسطی | کلینیک دندانپزشکی غرب تهران
مقایسه ایمپلنت زیرکونیا با ایمپلنت تیتانیوم
مهم‌ترین وجه تمایز بین ایمپلنت زیرکونیا با ایمپلنت تیتانیوم به این صورت هستند:
ساختار ظاهری
به لحاظ ساختار ظاهری، ایمپلنت‌های تیتانیوم از دو قطعه مجزا تولید می‌شوند که عبارتند از:
بدنه ایمپلنت
آن قسمت از ایمپلنت است که در داخل استخوان فک یعنی زیر خط لثه کاشته می‌شود و به مرور زمان با بافت استخوانی پیرامون خود جوش می‌خورد و اباتمنت که آن قسمت از بدنه ایمپلنت است که به پروتز دندان (یعنی تاج، بریج دندان و پروتز) وصل می‌شود.
بدنه ایمپلنت زیرکونیا به صورت یک تکه تولید می‌شود؛ یعنی بدنه و ایمپلنت سر هم هستند.
از این لحاظ، ایمپلنت‌های زیرکونیا به اندازه ایمپلنت‌های تیتانیوم از ماندگاری بلند مدتی برخوردار نیستند و ایمپلنت‌های تیتانیوم ماندگاری بیشتری دارند.
مواد به کار رفته
از لحاظ مواد به کار رفته در ایمپلنت، باید به این نکته اشاره کنیم که زیرکونیا یک نوع سرامیک بسیار محکم است که در دندانپزشکی از آن برای ساخت روکش‌های مختلف دندان استفاده می‌شود. محکم‌ترین بریج‌ها و ایمپلنت‌های دندانی از زیرکونیا ساخته می‌شوند. از این گذشته، زیرکونیا قابلیت زیستی بالا، و زیبایی و استحکام بالاتری دارد و البته گران‌قیمت‌تر نیز هست.
در سوی مقابل، تیتانیوم فلزی به رنگ نقره‌ای است که مدت‌هاست در زمینه پزشکی از جمله اندام‌های مصنوعی اصلی و زانو و همچنین ایمپلنت‌های دندانی مورد استفاده قرار می‌گیرد. تیتانیوم استحکام فولاد را دارد و وزن آن ۴۰ درصد سبک‌تر از فولاد است. از این گذشته، از سازگاری زیستی، استحکام و مقاومت بالا در برابر خوردگی و سایش برخوردار است.
به طور کلی، استحکام ایمپلنت‌های تیتانیوم به مراتب از ایمپلنت‌های زیرکونیا بیشتر است.
سازگاری زیستی
یکی دیگر از شاخص‌های مهم برای مقایسه این دو نوع ایمپلنت، در نظر گرفتن شاخص سازگاری زیستی آنها با بدن انسان است. ایمپلنت در داخل استخوان فک قرار می‌گیرد و کار ریشه‌های اصلی دندان را بر عهده دارد. به مرور زمان، ادغام مستقیم بین ایمپلنت‌های تیتانیوم و زیرکونیا با بافت استخوانی زنده آرواره ایجاد می‌شود و ایمپلنت به ساختار استخوان بندی بدن انسان می‌چسبد. این فرایند ۴ تا ۶ ماه طول می‌کشد و بستگی به میزان تراکم و غنای استخوان انسان دارد. زیرکونیا یک عنصر غیرفلزی است و به همین دلیل ایمپلنت زیرکونیا برای افرادی مناسب است که با پروتزهای فلزی مشکل دارند و بدن آنها نسبت به فلز حساسیت دارد. از سوی دیگر زیرکونیا چون در مقایسه با تیتانیوم ضربه‌پذیری و چکش‌خواری بیشتری دارد، لذا قرار گرفتن اباتمنت بر روی ایمپلنت زیرکونیا ساده‌تر است.
استحکام
تاکنون به سه شاخص مقایسه‌ای بین ایمپلنت‌های زیرکونیا و تیتانیوم اشاره شد. در اینجا لازم است بر این نکته تأکید کنیم که مهم‌ترین شاخص برای مقایسه این دو نوع ایمپلنت، میزان استحکام آنها است. زیرکونیا از استحکام تیتانیوم برخوردار نیست. چون تیتانیوم ویژگی‌های مکانیکی بسیار خوبی را در مقایسه با فلزات دیگر دارد و در واقع یک فلز ایده‌آل برای استفاده در ایمپلنت دندان به‌حساب می‌آید. از این گذشته، تیتانیوم برای ترمیم شکستگی در مکان‌هایی که بار جویدن بالایی دارند از مقاومت بیشتری برخوردار است و به همین دلیل بیشتر در دندان‌های پُرریسک مورد استفاده قرار می‌گیرد. ایمپلنت زیرکونیا از استحکام بالایی برخوردار است.
به‌طور خلاصه، به این نکته توجه داشته باشید که سرامیک‌ها (مثل زیرکونیا) در مقایسه با فلزات (مثل تیتانیوم) از مقاومت بالایی در برابر شکستگی برخوردار نیستند و در صورت وارد آمدن بار زیاد بر اثر جویدن غذاهای سخت، خیلی زود آسیب می‌بینند.
زیبایی
در صورتی‌که از ایمپلنت تیتانیوم استفاده کنید، اگر به بیماری‌های استخوان فک یا لثه نازک مبتلا شوید، ایمپلنت تیتانیوم یک خط خاکستری در زیر لثه شما ایجاد می‌کند، که می‌تواند تأثیر منفی در زیبایی دهان و دندان شما از خود به‌جای بگذارد. در سوی مقابل، ایمپلنت‌های زیرکونیا چون از سازگاری رنگی بالایی با دندان‌های پیرامون خود برخوردارند، شباهت خود با رنگ دندان‌های طبیعی را حفظ می‌کنند. به همین دلیل برای افرادی که لثه فرورفته یا استخوان نازک در فک دارند، استفاده از ایمپلنت زیرکونیا مناسب‌تر است.
چگونگی جاسازی ایمپلنت
ایمپلنت تیتانیوم چون از دو قسمت تشکیل شده است، راحت‌تر جاسازی می‌شود؛ ولی دندانپزشک برای استقرار ایمپلنت زیرکونیا با مشکل بیشتری مواجه است. چون بدنه ایمپلنت زیرکونیا باید با زاویه کمی وارد استخوان فک شود. البته به‌تازگی ایمپلنت‌های زیرکونیای دو تکه نیز وارد بازار شده‌اند که هنوز به خوبی مورد آزمایش قرار نگرفته‌اند و سهم بازار بالایی در اختیار ندارند.
دوام و ماندگاری
به تجربه ثابت شده است که در شرایط یکسان و با رعایت الزامات بهداشت دهان و دندان و توصیه‌های دندانپزشک، ایمپلنت تیتانیوم می‌تواند تا بیست سال عمر مفید داشته باشد. اما این رقم در ایمپلنت‌های زیرکونیا در هاله‌ای از ابهام قرار دارد چون ایمپلنت زیرکونیا نمی‌تواند گزینه مناسبی برای استفاده طولانی مدت باشد.