ایمپلنت روی استخوان یکی از موضوعات مهمی است که در برخی از فرایندهای ایمپلنت دندان باید به آن توجه شود. به طور کلی، ایمپلنت رایج‌ترین و مؤثرترین روش برای جایگزینی دندان‌های از دست رفته به حساب می‌آید. در سال‌های اخیر، درصد بسیار زیادی از مراجعینی که برای ترمیم جاهای خالی ناشی از دندان‌های از دست رفته خود به درمانگاه‌ها و مطب‌های دندانپزشکی مراجعه می‌کنند، افرادی هستند که متقاضی انجام ایمپلنت دندان هستند. به همین دلیل، یکی از مراحل فرعی در پروسه ایمپلنت دندان می‌تواند عمل جراحی پیوند استخوان برای ایمپلنت دندان باشد که یک فرایند مستقل از فرایند اصلی ایمپلنت روی استخوان به حساب می‌آید و دارای پیچیدگی، هزینه و مدت زمان خاص خود است.
این روش تاکنون خود را به عنوان یک روش ماندگار و قوی معرفی کرده است؛ ولی در عین حال در برخی از مواقع نیاز به برطرف شدن پیچیدگی‌هایی دارد تا بتوان به یک ایمپلنت پایدار و محکم دست پیدا کرد. در ادامه این مطلب، کلینیک دندانپزشکی پدیدار دنتال قصد دارد تا با شما در مورد موضوع ایمپلنت روی استخوان صحبت کند.
پیوند استخوان برای اجرای ایمپلنت روی استخوان
پیوند استخوان یک تکنیک پیشرفته و مؤثر برای افزایش تراکم استخوان در فک بیمار است. گاهی اوقات بیمار بنا به دلایل مختلف مثل کهولت سن، پوکی استخوان، مدت زمان زیاد بی‌دندان بودن محل مورد نظر و دلایل دیگر، از حجم و محتوای کافی برای کاشت ایمپلنت برخوردار نیست و دندانپزشک چاره‌ای جز ایمپلنت روی استخوان نخواهد داشت. هدف از انجام عمل پیوند استخوان، تقویت بافت استخوان فک بیمار به منظور کسب توانایی مورد نیاز برای حمایت از پایه ایمپلنت در بلندمدت است.
پزشک برای ارزیابی وضعیت فک بیمار، اقدام به انجام یک سری فعالیت‌های تشخیصی اولیه مثل بازدید چشمی، تصویربرداری پرتو ایکس و … می‌کند؛ و در صورت لزوم، بیمار را به عمل جراحی پیوند استخوان هدایت می‌کند.
انواع عمل پیوند استخوان برای ایمپلنت روی استخوان
دندانپزشک برای انجام ایمپلنت روی استخوان، به چهار روش مختلف می‌تواند اقدام به مقاوم سازی بافت استخوان فک یا همان عمل جراحی پیوند استخوان کند. این چهار روش عبارتند از:
- ایمپلنت روی استخوان با استفاده از بازسازی استخوان هدایت شده (Guided Bone Regeneration)؛ تقویت استخوان اطراف ایمپلنت
- ایمپلنت روی استخوان با استفاده از روش پیوند بلوکی (Block Grafting)؛ اضافه شدن قطعه استخوان به ناحیه مورد نظر برای پیوند.
- ایمپلنت روی استخوان با استفاده از روش گسترش استخوان (Bone Expansion)؛ گسترش فضای استخوان فک به وسیلۀ ابزارهای خاص
- ایمپلنت روی استخوان با استفاده از روش توسعه استخوان با حواس پرتی (Distraction Osteogenesis)؛ کشش تدریجی استخوان به منظور افزایش حجم آن.
کاندیداهای مناسب برای انجام ایمپلنت روی استخوان
ایمپلنت روی استخوان برای همه مراجعین قابل اجرا نیست و مراجعه کننده باید دارای یک سری شرایط خاص به لحاظ بدنی و همچنین شرایط فنی دهان و دندان باشد که دندانپزشک بتواند از این روش برای ترمیم جای خالی دندان‌های از دست رفته او اقدام کند. مهم‌ترین افرادی که می‌توانند از روش پیوند استخوان به منظور انجام ایمپلنت روی استخوان استفاده کنند، عبارتند از:
- افرادی که دچار تحلیل شدید لثه و استخوان فک شده‌اند
- افرادی که مدت زمان زیادی از افتادن دندان‌های آنها می‌گذرد
- افرادی که تحت آسیب‌های شدید به لثه و استخوان فک قرار گرفته‌اند
- افرادی که مبتلا به بیماری‌های پریودنتال و لثه هستند
- افرادی که دارای نقص‌های مادرزادی در استخوان فک هستند
- افرادی که فک بالا و پایین آنها با کاهش شدید تراکم استخوان مواجه است
نکات مهم پیش از انجام ایمپلنت روی استخوان
زمانی که قرار به انجام ایمپلنت روی استخوان باشد، دندانپزشک توصیه‌هایی را به بیمار می‌کند که مهم‌ترین آنها به این شرح هستند:
- پرهیز از مصرف غذا و انواع نوشیدنی‌ها به مدت ۸ تا ۱۲ ساعت پیش از انجام عمل پیوند استخوان
- اعلام داروهای مورد مصرفبه دندانپزشک به منظور کنترل جراحت و خونریزی
- همراه داشتن یک نفر همراهی به منظور غلبه بر مشکلات ناشی از بیهوشی یا داروهای مصرف شده قبل از عمل
چرا ایمپلنت روی استخوان اهمیت دارد؟
نقطه اصلی اتکای ایمپلنت، استخوان فک بیمار است. حال اگر این استخوان از توانایی و قدرت لازم برای ایفای نقش به عنوان یک تکیه‌گاه قوی برای ایمپلنت برخوردار نباشد، هرگز نمی‌تواند توان و ماندگاری ایمپلنت کاشته شده بر روی لثه را تضمین کند. در واقع بافت استخوان فک باید از آنچنان غنایی برخوردار باشد که بتواند به راحتی پایه ایمپلنت دندان را در خود حفظ کرده و با آن جوش بخورد. بدین ترتیب بیمار می‌تواند تا سال‌های سال از یک ایمپلنت محکم با قابلیت بلعیدن بسیاری از مواد غذایی مختلف برخوردار باشد. به همین دلیل دندانپزشکان لازمه یک ایمپلنت موفق را در بافت استخوان مناسب در فک بیمار می‌دانند و همواره روی این موضوع تأکید دارند.
سلسله مراحل انجام پیوند استخوان برای انجام ایمپلنت روی استخوان
اگر دندانپزشک انجام ایمپلنت روی استخوان را منوط به انجام پیوند استخوان فک بداند، برای استحکام بخشیدن به استخوان فک بیمار از طریق پیوند استخوان، باید این سلسله مراحل را به ترتیب انجام دهد:
- تأثیر داروی بی‌حسی موضعی در محل مورد نظر برای کاهش درد
- ایجاد برش بر روی لثه تا رسیدن به سطح استخوان فک
- ضدعفونی کردن سطح استخوان فک
- پر کردن فضای خالی موجود در استخوان فک با استفاده از مواد پیوندی
- فرو کردن غشای مصنوعی
- بخیه زدن بافت لثه
مزایای عمل جراحی پیوند استخوان برای ایمپلنت روی استخوان
از جمله مزایای عمل پیوند استخوان بر روی استخوان میتوان به این موارد اشاره کرد:
- افزایش تراکم و قدرت استخوان فک بیمار
- کمک به تثبیت هرچه بهتر ایمپلنت پس از انجام پیوند استخوان
- زیبایی بیشتر تاج دندان و سایر ساختارهای کلی دندان
- بازسازی مطلوب طرح لبخند بیمار
- برطرف شدن مشکلات تحلیل لثه و بهبود وضعیت تراکم استخوان
- افزایش مقاومت بیشتر از دندان‌های مصنوعی
منابع پیوندی برای اجرای ایمپلنت روی استخوان
یکی از پرسش‌های رایجی که در زمان تجویز عمل پیوند استخوان فک مطرح می‌شود، این است که مواد مورد نیاز برای ترمیم استخوان فک از چه طریقی تهیه خواهند شد. توجه داشته باشید که اگر بنا به هر دلیل منابع استخوان خود فرد بیمار، از کفایت لازم برای برداشت و استفاده به عنوان مواد مقاوم کننده استخوان فک برخوردار نباشند، منابع مورد نیاز برای انجام این کار می‌توانند به این روش‌ها تهیه شوند:
- منابع انسانی (یعنی برداشت استخوان از افراد دیگر)
- منابع حیوانی (تهیه پودر استخوان از استخوان‌های حیواناتی مثل گاو که پس از استریل شدن مورد استفاده قرار می‌گیرد)
- مواد مصنوعی (مواد سنتزی ساخته شده در لابراتوار)
مراقبت‌های ضروری پس از انجام عمل ایمپلنت روی استخوان
بیمار پس از پشت سر گذاشتن عمل پیوند استخوان فک باید این موارد را به طور کامل رعایت کند:
- عدم استفاده از مسواک به مدت چند روز به ویژه در محل پیوند
- استفاده از داروهای مسکن تجویز شده به وسیله دندانپزشک
- جلوگیری از سیگار کشیدن و یا نوشیدن مشروبات الکلی
- استفاده از نی برای نوشیدن مایعات
زمان مناسب برای انجام ایمپلنت روی استخوان
این‌که چه مدت پس از انجام عمل پیوند استخوان فک، بیمار می‌تواند تحت عمل ایمپلنت روی استخوان قرار بگیرد، پرسشی است که هرگز نمی‌توان به صورت کلی در مورد آن صحبت کرد. در واقع نمی‌توان یک مدت زمان خاص را برای همه بیماران مشخص نمود. بلکه دندانپزشک با توجه به شرایط بدنی خود بیمار که در طی جلسات متعدد معاینه مشخص خواهد شد، نسبت به تعیین فاصله زمانی بین زمان عمل جراحی پیوند استخوان فک و عمل کاشت ایمپلنت روی استخوان اقدام خواهد کرد. ولی به طور کلی این مدت زمان در مقیاس ۴ تا ۶ ماه می‌باشد و برای بیمارانی که عادت به مصرف سیگار و یا مصرف مشروبات الکلی دارند و یا به دلیل کهولت سن عمل کاشت دندان مفصل‌تری را پشت سر گذاشته‌اند، ممکن است تا بیش از ۸ ماه نیز زمان ببرد.
پیامدهای جانبی ایمپلنت روی استخوان
همان‌طور که قبلاً هم اشاره شد، دندانپزشک تا از نیاز واقعی یک بیمار برای تقویت و مقاوم‌سازی اطمینان حاصل نکند، اقدام به انجام عمل پیوند استخوان فک نمی‌کند. در هر حال این عمل نیز مثل هر عمل جراحی دیگری می‌تواند دارای پیامدهای ناخواسته‌ای باشد که مهم‌ترین آنها به این صورت هستند:
- ایجاد عفونت در ناحیه جراحی
- خونریزی غیر طبیعی در ناحیه جراحی شده
- بروز درد و التهاب شدید
- عدم سازگاری و پس زدن استخوان اضافه شده
- ایجاد اختلال در روند بهبودی زخم
- آسیب دیدن بافت‌های مجاور محل عمل
هزینه ایمپلنت روی استخوان
میزان قیمت ایمپلنت دندان بستگی به عوامل گوناگونی دارد که مهم‌ترین آنها عبارتند از:
- کیفیت و درجه بندی مواد پیوندی
- میزان پیچیدگی عمل جراحی
- محل قرار گرفتن دندان مورد نظر برای ترمیم (جلو یا عقب دهان و یا قرار داشتن بر روی فک بالا یا پایین)
- میزان تخصص و سابقه کاری دندانپزشک
- موقعیت جغرافیایی و میزان معروفیت مرکز درمانی
- سایر خدمات جانبی و مراقبت‌های ویژه (شامل ویزیت‌های بعدی، داروها و تجهیزات)
سخن پایانی
یک عمل جراحی ایمپلنت روی استخوان اگر بخواهد با موفقیت و استحکام بالا انجام شود و بیمار تا سال‌های سال از یک ایمپلنت قدرتمند ماندگار و کاملا طبیعی برخوردار باشد، نیاز به یک زیرساخت بسیار قوی یعنی استخوان فک دارد. حال اگر دندانپزشک تشخیص دهد که کیفیت و استحکام بافت استخوان فک بیمار پاسخگوی کاشت ایمپلنت نخواهد بود، لذا بیمار باید تحت عمل جراحی پیوند استخوان قرار گیرد.
یکی از بهترین مراکز انجام عمل کاشت ایمپلنت روی استخوان، کلینیک دندانپزشکی پدیدار دنتال است که سالانه پذیرای مراجعین بسیار زیادی از سطح تهران و همچنین تهران بزرگ و حتا سراسر کشور می‌باشد.
