مواد مورد استفاده در ایمپلنت دندان، یکی از نگرانی هایی هستند که بسیاری از افرادی که برای ایمپلنت دندان مراجعه دارند، آن را مطرح می کنند. ایمپلنت دندان مهم ترین و رایج ترین روش برای ترمیم جاهای خالی ناشی از دندان های از دست رفته است. امروزه تقریباً بیشتر مردم برای جاهای خالی دندان هایی که از دست داده اند، به ویژه دندان هایی که در قسمت جلو دهان قرار دارند و بیشتر به چشم می آیند، روش ایمپلنت را انتخاب می کنند. روش ایمپلنت با وجود تمامی مزیت هایی که دارد، همواره این بیم را نیز با خود دارد که آیا مواد به کار رفته در ایمپلنت دندان از کارایی، کیفیت و امنیت لازم برخوردار هستند یا نه.
در ادامه این مطلب، کلینیک دندانپزشکی پدیدار دنتال قصد دارد در مورد مواد مورد استفاده در ایمپلنت دندان و سطح کیفیت و استاندارد آنها با شما صحبت کند. بنابراین اگر قصد انجام عمل ایمپلنت دندان را دارید، به شما توصیه می کنیم که تا پایان این مطلب با پدیدار دنتال همراه باشید.
ایمپلنت دندان چیست؟
ایمپلنت دندان چیست؟ ایمپلنت دندان بهترین و موثرترین روش برای پر کردن جای خالی دندان ها است. ایمپلنت معمولاً از جنس فلز تیتتانیوم ساخته می شود تا از ماندگاری و سازگاری خوبی با بدن انسان برخوردار باشد. ایمپلنت در مقایسه با روش های دیگر ترمیم جاهای خالی دندان ها، مثل پروتز مصنوعی و بریج، از مزیت و کیفیت بسیار بهتری برخوردار است. اجرای ایمپلنت به این صورت است که ابتدا دندانپزشک، پایه تیتانیومی ایمپلنت را در داخل استخوان فک بیمار فرو می کند و با توجه به شرایط بدنی بیمار و توان ترمیم کنندگی آن، چند ماه زمان می دهد تا پایه ایمپلنت در داخل استخوان فک جوش بخورد و به عنوان یک پشتیبان محکم ایفای نقش کند. پس از اطمینان دندانپزشک از جوش خوردن صحیح و استاندارد پایه ایمپلنت در داخل استخوان فک، اقدام به نصب اباتمنت و تاج دندان می کند. بدین ترتیب فرایند ایمپلنت پایان می پذیرد.
این که در فرایند ایمپلنت از چه مواد و قطعاتی استفاده شده است، موضوعی است که در ادامه این مطلب به بیان آن خواهیم پرداخت.
اجزای ایمپلنت دندان
ایمپلنت دندان از اجزای مختلفی تشکیل شده است که در زمان اتصال به یکدیگر می توانند یک مجموعه مستحکم و کارآمد یعنی دندان را شکل دهند. این اجزا عبارتند از:
ریشه ایمپلنت یا فیکسچر
سنگ بنا و مهم ترین قسمت ایمپلنت دندان، ریشه یا فیکسچر آن است. این قطعه در داخل استخوان فک قرار می گیرد و به آن جوش می خورد. زمانی که فیکسچر در داخل استخوان فک به خوبی جوش بخورد و محکم شود، می تواند یک پایه بسیار محکم برای اجرای دندان آینده باشد و از لغزش آن، حتا در صورت استفاده از مواد غذایی سخت نیز جلوگیری به عمل آورد.
جنس فیکسچر ایمپلنت از تیتانیوم یا زیرکونیا است؛ که هر دو از استحکام و سازگاری بالایی برخوردارند.
اباتمنت
اباتمنت به آن قطعه رابطی گفته می شود که برای اتصال تاج چینی دندان به فیکسچر یا همان ریشه استفاده می شود. اباتمنت می تواند دارای انواع گوناگونی باشد که عبارتند از:Ball ،Locator ،Temporary ،Multi-unit،Solid ،UCLA ،Cemented و Angled که هر یک از آنها دارای قطر، شکل ظاهری و درخشندگی خاصی است.
تاج دندان یا پروتز مصنوعی
پروتز بخشی است که در آخرین مرحله و پس از کار گذاشته شدن اباتمنت بر روی فیکسچر، وصل می شود. این قطعه شباهت بسیار زیادی به دندان های طبیعی دارد و معمولاً برای ساخت آن از مواد مختلف مثل پرسلان یا سرامیک استفاده می شود. گاهی اوقات به جای پیچ کردن این پروتز، آن را به وسیله سیمان به فیکسچر متصل می کنند.
کاور اسکرو
کاور اسکرو به پیچ کوچکی گفته می شود که پس از جاسازی شدن فیکسچر در داخل استخوان فک، سریع بر روی آن نصب می شود و سطح داخل فیکسچر را به طور کامل می پوشاند. وظیفه اصلی این قطعه جلوگیری از نفوذ آلودگی، باکتری، خون و یا رشد لثه به سمت سر فیکسچر است.
هیلینگ اباتمنت
هیلینگ اباتمنت قطعه ای است که معمولاً ۴ تا ۸ هفته پس از جایگذاری فیکسچر، بر روی دهانه آن قرار می گیرد. وظیفه هیلینگ اباتمنت شکل گیری لثه در اطراف ایمپلنت است و از نفوذ اجسام خارجی به داخل ایمپلنت جلوگیری به عمل می آورد. این قطعه در اندازه های مختلف در دسترس قرار دارد و دندانپزشک با توجه به اندازه فیکسچر و همچنین شرایط لثه بیمار، هیلینگ اباتمنت مناسبی را انتخاب می کند. دندانپزشک ۱ تا ۲ هفته پس از بستن هیلینگ، آن را باز کرده و یک قطعه بسیار ریز به نام ایمپرشن کوپینگ را برای قالب گیری به جای هیلینگ قرار می دهد. سپس در همان جلسه هیلینگ را دوباره می بندد تا دندان بیمار آماده پذیرش قطعات پایانی ایمپلنت شود.
ایمپرشن کوپینگ
یکی دیگر از مواد مورد استفاده در ایمپلنت دندان، قطعه کوچکی موسوم به ایمپرشن کوپینگ است که از آن برای قالب گیری دندان بیمار و مشخص شدن مکان دقیق فیکسچر استفاده می شود. این قطعه دارای دو نوع متفاوت قالب گیری باز و قالب گیری بسته است.
به غیر از قطعاتی که در بالا به آنها اشاره شد، قطعات دیگری نیز در ساختار کلی ایمپلنت دندان وجود دارند که عبارتند از:
- پیچ اتصال اباتمنت به فیکسچر
- قطعات مربوط به اتصال ریشه به دست دندان
- پلاستیک اباتمنت
جنس اجزای ایمپلنت دندان
زمانی که قصد بررسی مواد مورد استفاده در ایمپلنت دندان را دارید، باید جنس تک تک قطعات ریز و درشت مورد استفاده در یک ساختار کلی ایمپلنت را مورد بررسی دقیق قرار دهید. نخستین و مهم ترین جزء ایمپلنت دندان، فیکسچر یا ریشه آن است که در داخل استخوان فک قرار می گیرد و ساختاری شبیه به پیچ دارد. معمولاً فیکسچر از تیتانیوم هایپو آلرژیک (حساسیت زدایی شده) می باشد. فلز تیتانیوم از بالاترین میزان سازگاری زیستی با بافت های بدن انسان برخوردار است و احتمال پس زده شدن از سوی سیستم ایمنی بدن در آن صفر است. گاهی اوقات ممکن است از فلز تیتانیوم به صورت آلیاژ با فلزات دیگری مثل آلومینیوم و وانادیوم استفاده شود. در واقع این آلیاژ ها باعث استحکام و مقاومت بیشتر فیکسچر می شوند.
در مورد جنس اباتمنت ایمپلنت نیز باید به این نکته اشاره کنیم که معمولاً اباتمنت از مواد فلزی یا مواد دیگری که هم رنگ خود دندان باشند، ساخته می شود. البته توجه داشته باشید که در برخی از مواقع، به ویژه در ایمپلنت های سرامیکی، فیکسچر و اباتمنت به صورت یکپارچه هستند و در قالب یک قطعه کار گذاشته می شوند.
جنس پروتز ایمپلنت که تنها بخش قابل مشاهده ایمپلت به حساب می آید، معمولاً از پرسلان سرامیک ساخته می شود. به همین دلیل شکل ظاهری پروتز ایمپلنت یا همان تاج مصنوعی دندان، شباهت بسیار زیادی به دندان طبیعی دارد.
فلز تیتانیوم در ایمپلنت دندان
همان طور که در بالا هم اشاره شد، یکی از مواد مورد استفاده در ایمپلنت دندان، فیکسچر آن است که معمولاً از تیتانیوم درست می شود. تیتانیوم از قابلیت زیستی بسیار بالایی در بدن برخوردار است و به راحتی با استخوان پیوند برقرار می کند. تیتانیوم نه تنها هیچ گونه تداخلی در پیوند بین استخوان و فیکسچر ایجاد نمی کند، بلکه باعث رشد استخوان و تداوم استحکام دائمی آنها نیز می شود.
زیرکونیوم در ایمپلنت دندان
زیرکونیا در مقایسه با تیتانیوم یک اختراع جدیدتری به حساب می آید و استفاده از آن امیدهای بسیار زیادی را در ساختار ایمپلنت دندان به همراه آورده است. نخستین بار زیرکونیا در اوایل دهه ۱۹۹۰ به صورت کامل در ساخت فیکسچر ایمپلنت مورد استفاده قرار گرفت؛ ولی در سال ۲۰۰۳ برای نخستین بار از زیرکونیا در ساخت تاج دندان نیز استفاده شد.
در حال حاضر، اگرچه زیرکونیا جدیدتر از تیتانیوم به حساب می آید، ولی موارد استفاده از آن در ایمپلنت دندان همچنان یک روند رو به رشد را به خود اختصاص داده است.
فرق بین تیتانیوم و زیرکونیا
یکی دیگر از مباحثی که در زمان بررسی مواد مورد استفاده در ایمپلنت دندان مطرح می شود، این است که چه تفاوتی بین تیتانیوم و زیرکونیا وجود دارد؟ در پاسخ به این پرسش باید به نکات زیر توجه کنید:
- ایمپلنتی که از مواد تیتانیومی ساخته شده باشد، در دو قطعه وجود دارد که یکی از آنها در قسمت بالای ایمپلنت قرار می گیرد و به دندان وصل می شود و دیگری قطعه ای است که از طریق جراحی در داخل استخوان فک کاشته می شود. در حالی که ایمپلنت های زیرکونیا، به صورت یکپارچه و یک قطعه ساخته می شوند.
- به لحاظ سازگاری زیستی با بدن انسان، تیتانیوم از سازگاری و قابلیت بیشتری در مقایسه با زیرکونیا برخوردار است.
- چنانچه در از بین رفتن دندان، استخوان مربوط به آن دندان نیز از بین رفته باشد، استفاده از ایمپلنت تیتانیوم می تواند کمبود بافت استخوان را نیز جبران کند. ولی ایمپلنت زیرکونیا چنین قابلیتی نخواهد داشت.
- ایمپلنت های زیرکونیا هر دو قطعه را به صورت واحد در اختیار دارند و در واقع به صورت یکپارچه تولید می شوند. به همین دلیل احتمال ورود آلودگی ها از طریق لثه به داخل محل کاشت ایمپلنت به صفر می رسد و این مزیت بزرگ ایمپلنت زیرکونیا می باشد.
سخن پایانی
در این که ایمپلنت مهم ترین و رایج ترین روش برای ترمیم محل های خالی ناشی از دندان های از دست رفته می باشد، هیچ تردیدی نیست. ولی اگر بخواهیم از این دیدگاه به ایمپلنت نگاه کنیم که مواد مورد استفاده در ایمپلنت چه موادی هستند و از چه قابلیت هایی برخوردارند، باید کمی به جزئیات هر یک از مواد یعنی تیتانیوم و زیرکونیا توجه داشته باشیم و با قابلیت ها و ویژگی های خود آن مواد نیز آشنا باشیم.
کلینیک دندانپزشکی پدیدار دنتال در این مطلب تلاش کرد تا ضمن برشمردن جنس مواد به کار رفته در ایمپلنت دندان، شما را با قابلیت ها و ویژگی های هر یک از آنها آشنا کند. بنابراین اگر قصد انجام ایمپلنت قسطی را دارید، ضمن بررسی مواد مورد استفاده در ایمپلنت دندان، از دندانپزشک خود نیز بخواهید که توضیحات لازم در مورد جنس مواد به کار رفته در ایمپلنت دندان توضیحاتی را به شما ارائه کند.
